Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş’nin (TUSAŞ) İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri Mühendislik Kısmı Müdürü Remzi Barlas, CNN Turk’te Mete Yarar‘ın İHA’larla ilgili kelamlarına reaksiyon gösterdi. “AKINCI projesi bu özelliklerden yalnızca 3 kadarına sahip TB2 İHA’sını geliştiren Baykar A.Ş. firmasına, TUSAŞ üst idaresinin de katkılarıyla(!) ihalesiz olarak verilmiştir.” diyen Barlas, devletin ziyana uğratıldığını, “Devlet kaynaklarıyla geliştirilen ANKA altyapısı yok sayılmış, bu altyapıyı yine geliştirmesi için Baykar A.Ş. firmasına kaynak aktarılarak devlet ziyana da uğratılmıştır.” kelamlarıyla açıkladı.
Remzi Barlas, LinkedIn üzerinden 1 hafta evvel yazısını yayınladı. Yazısında “Baykar A.Ş. firmasının hiç bir devlet yardımı almadığı” tezlerine yanıt verdi. Barlas, Baykar firmasının 600 milyon TL yardım aldığını yazdı. Barlas, TUSAŞ tarafından geliştirilen ANKA projesinin şartnamedeki teknik özelliklerden birçoklarını yerine getirmesine karşın AKINCI Projesinde daha az yeterliliğe sahip Baykar A.Ş.’ye ihalesiz verildiğini öne sürdü.
Barlas, TUSAŞ’ın ANKA ile yurtdışında girdiği bir çok ihaleden geri çekildiğini buna karşın de TB-2’nin bu ihaleleri alamadığını kaydetti. ANKA Projesinde mobbinge uğrayan mühendislerin yurtdışına gittiğini anlatan Barlas, AKSUNGUR projesi ile beyin göçünün yavaşlatılmak istendiğini belirtti.
Remzi Barlas’ın Linkedin’de yaymnladığı yazısında şu tabirlere yer verdi:
“Doz aşımı sebebiyle kaldıramadığım için programın tamamını izlemedim”
‘Dün gece (18 Nisan 2023) CNN kanalındaki bir açık oturumda kendisine ‘Güvenlik Siyasetleri Uzmanı’ unvanı vermiş bir kişinin Türkiye’nin İnsansız Hava Araçları geçmişi ve bilhassa Baykar A.Ş. firmasıyla ilgili hararetli, lakin pek de gerçeği yansıtmayan yorumlar yaptığını gördüm. Doz aşımı sebebiyle kaldıramadığım için programın tamamını izlemedim, lakin izlediğim kısmıyla ilgili kamuoyunu bilgilendirmeyi de hususa 30 yılını vermiş biri olarak vazife sayıyorum.
“Baykar A.Ş. firmasının hiç bir devlet yardımı almadığından bahsedildi”
Hikaye uzun ve farklı bir kitabı da hak ediyor. Merhum Ahmet Nuri Yüksel hocanın kaleme aldığı, birçok yanlış ve taraflı değerlendirmelerle dolu, lakin bugünlere bakıldığında bir misyonu da üstlenmiş olduğu anlaşılan ‘Türkiye’de İnsansız Uçak Aldatmacası’ kitabını da bu halde cildi bir kitapta tekzip etmek gerekli diye düşünüyorum. Öncelikle dünkü programda Baykar A.Ş. firmasının hiç bir devlet yardımı almadığından bahsedildi. Bu firmaya verilen görünen ve görünmeyen devlet dayanakları aşağıdaki üzeredir.
“İHA tesisi kurması için 600 milyon TL…”
1) 4 Eylül 2019 yılında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile bu firmaya İHA tesisi kurması için 600 milyon TL (o vaktin kuruyla 105 milyon dolar hibe edilmiş ve vergi muafiyetleri (vergi indirim oranı %100, yatırıma katkı oranı %120) uygulanmıştır. Bu tarihte devletin sahip olduğu TUSAŞ’ta atıl üretim kapasitesi bulunduğunu ayrıyeten vurgulamak gerekiyor.
“AKINCI projesine TUSAŞ olarak katılmama tarafında karar aldırmıştır”
2) Bu kararnamede gözden kaçırılmaması gereken kıymetli bir detay, 2010 yılında SSM’nin {şimdiki SSB) büyük oranda TUSAŞ’a hazırlattığı İHA Yol Haritası’nda yer alan gelecekte hedeflenen AKINCI ve Muharip İHA İHA projelerinin, olağanda ihaleye çıkılması gerekirken bu firmaya verileceği kabulü yapılmış olmasıdır.
3) Hakikaten 2016 yılında TUSAŞ’a atanan ve iktidara ve bahse bahis firma sahibine yakınlığıyla tanınan Genel Müdür, misyona başladıktan çok kısa bir müddet sonra TUSAŞ’ın geliştirdiği ANKA projesinin devamı niteliğindeki AKINCI projesine TUSAŞ olarak katılmama tarafında İdare Heyeti’ne müzekkere vererek bu tarafta karar aldırmıştır.
“İhalesiz olarak verildi; devlet ziyana da uğratılmıştır”
4) Şartnamelerde yer alan İHA özelliklerinin ayrıntısına kapalılık sebebiyle burada girilmesi uygun olmaz. Lakin AKINCI İHA’dan beklenen 15 kadar teknik özelliğin 10’dan fazlası ANKA projesiyle TUSAŞ tarafından kazanılmış ve alanda denenmiş özelliklerdir. Buna karşılık, AKINCI projesi bu özelliklerden yalnızca 3 kadarına sahip TB2 İHA’sını geliştiren Baykar A.Ş. firmasına, TUSAŞ üst idaresinin de katkılarlyla(!) ihalesiz olarak verilmiştir. Devlet kaynaklarıyla geliştirilen ANKA altyapısı yok sayılmış, bu altyapıyı yine geliştirmesi için Baykar A.Ş. firmasına kaynak aktarılarak devlet ziyana da uğratılmıştır. Kıymetli bir ayrıntı, ANKA projesi kapsamı da Türkiye ve etrafında uydu üzerinden çok sayıda İHA’yı denetim etmek için bir üssümüzde kurulan altyapı da, uyumsuzluğu sebebiyle AKINCI’da kullanılamaz hale gelmiş ve dublike bir merkez daha kurularak uğratılan ziyan daha da katlanmıştır.
“Yukarıdan gelen talimatlarla teklifler geri çektirilmiş”
5) TUSAŞ’ın yurtdışında girdiği ve kazanma ihtimali yüksek olan ihalelerin bir kısmında ‘yukarıdan’ gelen talimatlarla teklifler geri çektirilmiş, Baykar A.Ş.’nin birden fazla vakit şartnamelerin tamamını sağlamayan, ANKA’dan daha az kapasiteli TB2 eseriyle buralara teklif vermesinin önü açılmıştır. Maalesef bu ihalelerin bir kısmı da kaybedilmiştir.
“Önemli bir kısmı yurtdışına çalışmaya gitmiştir”
6) AKINCI projesine girilmeme istikametinde TUSAŞ Genel Müdürü’nün aldırdığı karar sebebiyle önünü göremeyen ve demoralize olan ANKA projesinde ortalama 6-7 yıl tecrübeli 70 kadar TUSAŞ mühendisi, kararın alınmasının gerisindeki 2 yıllık müddette şirketten ayrılmışlardır, değerli bir kısmı yurtdışına çalışmaya gitmiştir. Yaklaşık 500 adam-yıllık bu pahanın telafisi maalesef çok kolay görünmemektedir.
“Personelin bağlı olduğu orta kademe yöneticilere uygulanan mobbing…”
7) TUSAŞ’ın devletten dayanak almadan kendi öz kaynaklarıyla ANKA altyapısı üzerine geliştirdiği AKSUNGUR İHA, bu beyin göçünü bir nebze olsun yavaşlatsa da, bu çalışanın bağlı olduğu orta kademe yöneticilere uygulanan mobbing’in üzerlerindeki olumsuz tesirleri sebebiyle tekrardan hızlanmıştır.
“Geçmişteki kusurlu siyasetlerin sonuçlarının geriye alınması maalesef mümkün değildir”
8) 2022’den itibaren TUSAŞ’a uygulanan negatif ayrımcılık konusunda ‘kantarın topuzunun biraz fazla kaçtığı’ düşünülerek ve bu istikamette haberlerin çıkmaya başlamasından da çekinilerek ihracat konusunda TUSAŞ’ın önü kısmen açılmış, ANKA ve AKSUNGUR yurt dışı satışları başlayabilmiştir. Lakin geçmişteki yanlışlı siyasetlerin sonuçlarının geriye alınması maalesef mümkün değildir.
“Firmaya kolaylıklar sağlanmıştır”
9) Baykar A.Ş.’nin TB2 eserinin yurtiçi satışlarında başlangıçta olumlu ayrımcılık yapılmış, firmaya ek satışlar ve kabul testleri konusunda kolaylıklar sağlanmıştır. Eserle ilgili birtakım eksiklikleri lisana getiren işçinin üzerinde baskı kurulduğu, hatta misyon değişikliği yapıldığı istikametinde duyumlar olmuştur.
“Pozitif ayrımcılığın da kesinlikle ihracata bir ölçü tesiri olsa da…”
10) Alanda çok sayıda uçan TB2, ANKA’dan daha süratli bir biçimde uçuş saati biriktirmiş, bunun sonucu yanılgı ve eksikleri giderilerek operasyonel manada olgunluğa erişmiş ve muvaffakiyet kazanmıştır.
11) Yurtiçindeki bu operasyonel muvaffakiyet sebebiyle Baykar A.Ş. firmasının TB2 eseri, bir çok ülkenin ilgisini çekmiş, Libya, Azerbaycan ve Ukrayna üzere alanlarda elde edilen başarılarla da ihracatının önü açılmıştır. Bu kademede firmaya gösterilen dış münasebetler ve finansman hususlarındaki müspet ayrımcılığın da kesinlikle ihracata bir ölçü tesiri olsa da, eser başarılarıyla kendisi kanıtlamıştır.
“Bu ekosistemi geriye döndürecek bir yönelim olması mümkün değildir”
12) İHA konusunda gerek TUSAŞ, gerek Baykar A.Ş. ve Vestel A.Ş. üzere İHA geliştiren firmalarla, bunlara alt sistem sağlayan başta ASELSAN, ROKETSAN, SAGE ve HAVELSAN olmak üzere bir çok savunma sanayi firmasından olylan bir ekosistem mevcuttur. ‘Savunma Siyasetleri Uzmanımızın’ ve öbür birtakım çığırtkanların söylediği üzere seçimden sonra bu ekosistemi geriye döndürecek bir yönelim olması mümkün değildir. Yeterli bir planlamayla ülkemizin bu ve öbür hususlardaki geleceği çok parlaktır ve bulunduğumuz bölge prestijiyle da bir zorunluluktur. Bununla birlikte üstte örneklenen müspet ayrımcılıığın seçimden sonra tıpkı formda uygulanması da beklenmemesi gerekir. Mevzunun bu kelamda uzmanlar ve öteki birtakım yorumcularla eskale ve ajite edilmesinin sebebi de tam olarak budur; yeni periyotta adil rekabet şartlarının geçerli olacak olmasıdır.
